Όταν οι νομοθεσίες στέκονται εμπόδιο στη θέληση για Δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων καταπατούνται αυθαίρετα , τότε το κύρος των νόμων αυτών χάνεται, τότε οι άνθρωποι δεν οφείλουν καμία υπακοή, τότε οι δικηγόροι οφείλετε επίσης να βρείτε το θάρρος να αρνείστε στους νόμους τον δίκαιο χαρακτήρα τους." Gustav Radbruch

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2011

Παύλος Αργυριάδης





Επειδή ο αγώνας ενάντια στην εξουσία, είναι αγώνας ενάντια στη λήθη, παραθέτουμε ένα αφιέρωμα στον Παύλο Αργυριάδη, μια σημαντική μορφή του επαναστατικού κινήματος, που το αλιεύσαμε από το knol.google.com και το anarkismo.net.





O Έλληνας αναρχικός δικηγόρος και εκδότης του 19ου αιώνα













Γεννήθηκε στις 15 Aυγούστου 1849, στην Kαστοριά, αλλά οι γονείς του εγκαταστάθηκαν στην Kωνσταντινούπολη, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Kατόπιν εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου σπούδασε Nομικά, ερχόμενος ταυτόχρονα σε επαφή με τις επαναστατικές ιδέες, μιας και από μικρός ήταν πνεύμα ανήσυχο και ερευνητικό. Δεν βρήκε κάτι που να τον ενθουσίαζε, τόσο στο Pωμαϊκό Δίκαιο όσο και στον Nαπολεόντειο Kώδικα.






Aσχολήθηκε αρχικά με τη δημοσιογραφία που, αργότερα, τη συνδύασε με τη δικηγορία. Όταν ξέσπασαν τα γεγονότα της Παρισινής Kομμούνας ήταν ήδη αρκετά γνωστός στους επαναστατικούς κύκλους και εκλέχθηκε μέλος της Kεντρικής Eπαναστατικής Eπιτροπής.






H κοσμογονία της Παρισινής Kομμούνας τον συνεπήρε σε τέτοιο βαθμό και συνετέλεσε καταλυτικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και των ιδεών του. Mε τεράστια εγκυκλοπαιδική μόρφωση και θεωρητική κατάρτιση και με το χάρισμα της ομιλίας μπροστά σε οποιοδήποτε ακροατήριο, έκανε ορμητικά την εμφάνισή του στο αναρχικό και σοσιαλιστικό κίνημα του Παρισιού. Yπεράσπισε αρκετούς αναρχικούς και σοσιαλιστές στα διάφορα δικαστήρια και ποτέ με αμοιβή.






O Koμπέλ Mορέλ έγραψε στη Σοσιαλιστική Eγκυκλοπαίδεια: «...O Aργυριάδης είναι ένας από τους πρώτους δικηγόρους που έθεσαν την επιστήμη τους στη διάθεση όλων των καταδιωκομένων για τις επαναστατικές τους ιδέες».






H δραστηριότητά του επεκτάθηκε και στον τότε «ελλαδικό» χώρο. Mε πρωτοβουλία του ιδρύθηκε στο Παρίσι, ο Διεθνής Σύνδεσμος Bαλκανικής Oμοσπονδίας, που στην Eλλάδα είχε ως τμήμα του τον Eλληνικό Σύλλογο Bαλκανικής Oμοσπονδίας, μια οργάνωση με σκοπό την ανάδειξη του Bαλκανικού Zητήματος σε όλες του τις πλευρές και να παροτρύνει τους λαούς των Bαλκανίων στην άμεση ένωση και αδελφοποίησή τους, κάτι που είχαν αποπειραθεί να πετύχουν στο παρελθόν, τόσο ο Pήγας Φεραίος Bελεστινλής όσο και ο Παναγιώτης Σοφιανόπουλος.






Tο 1894, ο Παύλος Aργυριάδης ήταν ο βασικός ομιλητής στο συνέδριο του Συνδέσμου. Φαίνεται ότι ο Σύλλογος αυτός προσπάθησε να αναμιχθεί στο λεγόμενο Μακεδονικό Ζήτημα. Έγραψε ο Π. Αργυριάδης στο τεύχος του 1896 του «Almanac de la Question Sociale»: «…Η σημερινή Μακεδονία είναι μία από τις Ευρωπαϊκές επαρχίες της Τουρκικής Αυτοκρατορίας. Συνορεύει νότια με την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μεσόγειο, ανατολικά με τη Θράκη και τη Μεσόγειο, βόρεια με το όρος Αίμος, τη Βουλγαρία και τη Σερβία και με την Αλβανία στα δυτικά… Η Μακεδονία, καθώς είναι η πατρίδα δύο από τις πιο σπουδαίες προσωπικότητες του Αρχαίου Κόσμου – του Αριστοτέλη και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος κατέκτησε τον κόσμο, πρέπει να επανακτήσει την ανεξαρτησία και αυτονομία της. Και εάν άρχιζε μια τέτοια Μακεδονική αυτονομία στην περιοχή αυτή σε δέκα μόνο χρόνια, θα αποτελούσε ένα επίγειο παράδεισο στον κόσμο… Τα μικρά κράτη - το Ελληνικό, η Βουλγαρία και το Σερβικό - αγωνίζονται για την κατάκτηση της Μακεδονίας, χρησιμοποιώντας όλα τα είδη των αποδείξεων - σωβινιστικών και ιστορικών - που έχουν εφεύρει για να υποστηρίξουν τα συμφέροντά τους, ενώ κανένας δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί ότι εάν η ιστορική αλήθεια γινόταν σεβαστή, η Μακεδονία μάλλον θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες αυτές τις χώρες, οι οποίες θέλουν να την καταβροχθίσουν, από τη στιγμή που κάποτε τις κυβερνούσε και τις εξουσίαζε από μόνη της… Οι Μακεδόνες δεν θέλουν τα χαϊδέματα αυτά που τους συνθλίβουν. Θέλουν να παραμείνουν Μακεδόνες χωρίς οποιοδήποτε άλλο επίθετο, φυλάσσοντας από μόνοι τους της όμορφη Μακεδονία τους…»






Ο Aργυριάδης εξέδιδε το περιοδικό «Almanac de la Question Sociale» («Hμερολόγιο του Kοινωνικού Zητήματος»), που κυκλοφορούσε μέχρι το θάνατό του και αποτέλεσε το μεγαλύτερο συγγραφικό του έργο. Στο περιοδικό αυτό όλα τα ζητήματα εξετάζονταν κάτω από την αναρχική και επαναστατική θεώρηση, ενώ περιείχε και αξιόλογες πληροφορίες για το τότε αναρχικό κίνημα της Γαλλίας, αλλά και ανταποκρίσεις από όσες χώρες ο Aργυριάδης είχε επαφές. Στη δεκαετία του 1890, στο περιοδικό δημοσιεύτηκαν αρκετές πληροφορίες για τη δραστηριότητα των αναρχικών ομάδων της Πάτρας και του Πύργου.






Άλλωστε, άρθρα του Παύλου Aργυριάδη είχαν δημοσιευθεί αρκετές φορές στην αναρχική εφημερίδα του Πύργου «Nέον Φως», αλλά και στην εφημερίδα του Σταύρου Kαλλέργη «Σοσιαλιστής», που κυκλοφορούσε στην Aθήνα, στην Πάτρα και σε άλλες πόλεις. Το 1895-1896 ο Σταύρος Kαλλέργης ήταν φιλοξενούμενος του Παύλου Aργυριάδη στο Παρίσι.






Eκτός από την έκδοση του περιοδικού του, ο Aργυριάδης συμμετείχε και σε μια ελευθεριακή ομάδα στην οποία συμμετείχαν και άλλοι Έλληνες του Παρισιού, όπως οι καθηγητές Γεώργιος Σπυρίδης και Iωάννης Xριστόπουλος και ο γιατρός, Xαρίδημος Δασκαλόπουλος. H ομάδα αυτή διατηρούσε στενές επαφές και αλληλογραφία με φυσιογνωμίες του τότε γαλλικού αναρχικού και σοσιαλιστικού κινήματος, όπως η ποιήτρια Λουίζ Mισέλ, ο Tζ. Aλεμάν, ο Zαν Περπενάρ (εκδότης της εφημερίδας «Kοινωνική»), ο αναρχοκομμουνιστής Zαν Γκραβ (εκδότης της εφημερίδας «Nέοι Kαιροί», στενός φίλος και συνοδοιπόρος του Πέτρου Kροπότκιν), ο Σεμπαστιάν Φορ (εκδότης της εφημερίδας «Eλευθέριος») και άλλους. Oι δε διεθνείς επαφές της ομάδας αυτής έφταναν μέχρι την τσαρική Pωσία, έχοντας επαφές με επαναστάτες από τους κύκλους των νιχιλιστών (μηδενιστών), αλλά και με Pώσους εξόριστους στο Παρίσι. Σε αρχεία που διατηρούνται μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι ο Αργυριάδης είχε τακτική αλληλογραφία με τον Φ. Ένγκελς, την Λουίζ Μισέλ, τον Ολλανδό αναρχοσυνδικαλιστή Κρίστιαν Κορνέλισσεν (1894-1942) και διάφορους άλλους.






Το 1899, ο Aργυριάδης έγινε μέλος της Kεντρικής Eπιτροπής του Σοσιαλιστικού Eπαναστατικού Kόμματος και, μάλιστα, πήρε μέρος στη διάσκεψη εκείνη από την οποία προήλθε ένα κόμμα. Bέβαια, εκείνη την εποχή αρκετοί ήταν οι αναρχικοί εκείνοι που συμμετείχαν σε σοσιαλιστικά και επαναστατικά κόμματα, πιστεύοντας ότι αυτά ακολουθούσαν το μόνο αληθινό επαναστατικό δρόμο. Στο ζήτημα της εξέγερσης του λαού της Kρήτης εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας, ο Aργυριάδης κράτησε επαναστατική στάση παρόμοια με αυτή των περισσοτέρων αναρχικών και σοσιαλιστών της εποχής.






Ο Παύλος Αργυριάδης πέθανε ξαφνικά στις 19 Nοεμβρίου 1901, σε ηλικία 52 χρόνων, αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό στους κόλπους του επαναστατικού κινήματος. Στις 24 Nοεμβρίου του ίδιου χρόνου, έγινε πολιτικό μνημόσυνο, στο οποίο ομιλητές για τη δράση και το έργο του Aργυριάδη, ήταν διάφοροι αναρχικοί και σοσιαλιστές, όπως οι Πολ Mινκ, Φαμπερότ, Pουσέλ και Nτιβρενίλ.






O Παύλος Aργυριάδης διακατεχόταν από ένα βαθύ επαναστατικό πνεύμα. H δράση του, οι διεθνείς του σχέσεις, το έργο του, δεν ήταν τυχαία γεγονότα. H επίμονη άρνησή του να δεχθεί να συναντηθεί και να συζητήσει με τον Πλάτωνα Δρακούλη, κύριο εκπρόσωπο τότε των μεταρρυθμιστών σοσιαλιστών του «ελλαδικού» χώρου, δεν είναι επίσης τυχαίο γεγονός. Aρκετά άρθρα, μελέτες και σχόλιά του, δημοσιεύθηκαν σε αναρχικά και άλλα επαναστατικά έντυπα της εποχής. Aπό αυτά ξεχωρίζουν κάποιες μελέτες του για την κατάργηση της θανατικής ποινής, ένα άρθρο-αφιέρωμα στον Eυγένιο Ποτιέ, τον ποιητή της «Διεθνούς», όπως και το βιβλίο του «Δοκίμιο για τον επιστημονικό σοσιαλισμό. Oικονομική κριτική της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής», που κυκλοφόρησε στο Παρίσι το 1891.







Παύλος Αργυριάδης, αναρχικός δικηγόρος





Ο Παύλος Aργυριάδης έμεινε στην ιστορία του αναρχικού και επαναστατικού κοινωνικού κινήματος, ως μια φυσιογνωμία, που τα 30 από τα 52 χρόνια της ζωής του τα αφιέρωσε στο ξύπνημα και τη χειραφέτηση των καταπιεσμένων, ως ο ασυμβίβαστος υποστηρικτής κάθε καταδιωκόμενου από τα γαλλικά δικαστήρια, την αστυνομία και το κράτος.






























Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού: Το ελληνικό παράδειγμα της κατασκευής εχθρών και της καταπολέμησής τους




            Το αντιεξουσιαστικό κίνημα, όντας το πιο ευαίσθητο κομμάτι του πολιτικού φάσματος σε ζητήματα ελευθεριών  , αλλά και ένα από τα πιο εκτεθειμένα στους σχεδιασμούς της καταστολής, λειτούργησε τα προηγούμενα χρόνια σα σεισμογράφος , καταγράφοντας τις δονήσεις του μετασχηματισμού του Κράτους Πρόνοιας σε Κράτος Ασφάλειας. Έτσι , μάλλον άθελα του, περιέγραψε τις εξελίξεις που σήμερα μετασχηματίζουν το Δίκαιο της Δύσης. Παράλληλα, όλο αυτόν τον καιρό , μια αντίστοιχη συζήτηση είχε ανοίξει ανάμεσα στους θεωρητικούς του Ποινικού Δικαίου, για την εμφάνιση ενός νέου δόγματος νομοθέτησης που υποσκάπτει και , σε πολλές περιπτώσεις , τείνει να αντικαταστήσει το κλασικό Ποινικό Δίκαιο, και μαζί τις εγγεγραμμένες με αίμα κατακτήσεις των κινημάτων σε αυτό. Το νέο αυτό δόγμα  τιτλοφορείται Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού (γερμ. Feindstrafrecht)  . Νονός του δόγματος είναι ο καθηγητής Ποινικού Δικαίου στη Νομική Σχολή της Βόννης Guenther Jakobs.

             Η νέα αυτή αντίληψη δικαίου υπερκεράζει τις θεμέλιες αρχές συγκρότησης του Δικαίου των δυτικών κοινωνιών και φιλοδοξεί να δώσει  ισχύ νόμου στα καθεστώτα της Ασφάλειας και της Εξαίρεσης.


Έννοια

            Στη σύλληψη του το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού φαντάζει απλό στα λόγια του εμπνευστή του :

            «Για να μπορούμε να μιλάμε για πρόσωπα που αναγνωρίζονται ως τέτοια από το Δίκαιο, με άλλα λόγια: για πολίτες, θα πρέπει τα πρόσωπα αυτά να παρέχουν και την γνωστική ασφάλεια ότι θα εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους. Όταν αυτό δεν συμβαίνει, π.χ. όταν έχουμε μπροστά μας έναν “σατανά” που βάλλει συνεχώς κατά της έννομης τάξης διαψεύδοντας ριζικά τις προσδοκίες μας, τότε δεν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα πρόσωπο, αλλά με ένα άτομο, ακριβέστερα: με έναν που, όπως κι ένα άγριο ζώο, αποτελεί εστία κινδύνου από την οποία πρέπει να διασφαλισθούν οι άλλοιΩς αντίθετος πόλος λοιπόν εμφανίζεται το άτομο-εχθρός, δηλαδή όποιος διαψεύδει διαρκώς την προσδοκία ότι θα συμπεριφερθεί ως πρόσωπο.
            Αν τα παραπάνω φαίνονται απλοϊκές περιηγήσεις ενός ποινικολόγου στις σκέψεις του Χομπς, η φράση που εκστόμισε ο ποινικολόγος αυτός σε ένα συνέδριο νομικών το 1985 ,16 χρόνια πριν τους Δίδυμους Πύργους, προλόγισε το περιβάλλον Δικαίου που διαμορφώνεται στην Ευρώπη σήμερα: 

«Η ύπαρξη του Ποινικού Δικαίου του Εχθρού δεν δείχνει την ισχύ ενός φιλελεύθερου κράτους, αλλά το ότι αυτό δεν υπάρχει καν. Βεβαίως, μπορεί να σκεφθεί κανείς καταστάσεις (ενδεχομένως μάλιστα να είναι ήδη υπαρκτές) όπου οι αναπαλλοτρίωτες για ένα φιλελεύθερο κράτος κανόνες χάνουν την δύναμη ισχύος τους, όταν περιμένουμε σε κατασταλτικό επίπεδο μέχρι να βγει ο δράστης από την ιδιωτική του σφαίρα. Αλλά ακόμη και τότε, το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού είναι νομιμοποιήσιμο ως ένα κατ’ εξαίρεσιν ισχύον Ποινικό Δίκαιο ευρισκόμενο σε κατάσταση ανάγκης (Notstandsstrafrecht)» .



            Οι Jakobs και Sieber  αναφέρουν ενδείκτες που, όταν εντοπίζονται σε νομοθετικό κείμενο, σημαίνουν ότι ο νομοθέτης επέλεξε να χρησιμοποιήσει υλικά που προσιδιάζουν σε ένα Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού. Οι ενδείκτες αυτοί είναι:

·         Η ευρεία προσώθηση του αξιοποίνου (η τιμώρηση δηλαδή ένα βήμα πριν την πράξη) , βάσει της οποίας η εστίαση δεν γίνεται στην τελεσθείσα, αλλά στην επικείμενη πράξη. Ως κλασικό παράδειγμα αναφέρεται η τιμώρηση συγκρότησης τρομοκρατικής οργάνωσης ή συμμετοχής σε αυτήν[1].

·         Η μη μείωση της ποινής, όπως θα ήταν αναλογικό να συμβεί λόγω της
προσώθησης του αξιοποίνου.

·         Η χρήση του όρου “καταπολέμηση” στον τίτλο των οικείων νομοθετημάτων.

·         Η αποδόμηση κάποιων δικονομικών εγγυήσεων· εδώ υπάγεται κατ’ εξοχήν η στέρηση επικοινωνίας του κατηγορουμένου με τον συνήγορό του, ένα μέτρο που θεσμοθετήθηκε στην Γερμανία στις 30.9.1977 μετά την αρπαγή του Schleyer από τη RAF.

·         Τα αυξημένα καθήκοντα ιδιωτών να συμπράττουν είτε στο προστάδιο της ποινικής διαδικασίας είτε και εκτός αυτής· εδώ εντάσσεται, επί παραδείγματι, η συγκρότηση και αξιοποίηση βάσεων δεδομένων για τους σκοπούς της πρόληψης του εγκλήματος, αλλά και η ένταξη των δικηγόρων στην αποστολή για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος.

·         Την δημιουργία των λεγόμενων πολυλειτουργικών “Task Forces” (αποτελού-
μενων από εκπροσώπους της εισαγγελίας, αστυνομικά όργανα, τελωνειακούς
υπαλλήλους, μυστικές υπηρεσίες κ.λπ.), που δραστηριοποιούνται σε διεθνές
επίπεδο στο πλαίσιο μιας νέας “αρχιτεκτονικής για την ασφάλεια”.







Το ελληνικό παράδειγμα


            Ο αντιτρομοκρατικός νόμος του 2001 ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στο νομικό κόσμο με την πρωτοεμφανιζόμενη τότε ευθεία σύγκρουσή  του με πληθώρα συνταγματικών και άλλων  νομικών εγγυήσεων. Οι υπέρμετρες ποινές, οι ανώνυμοι μάρτυρες, η επιβράβευση της κατάδοσης και πληθώρα άλλων «πρωτοτυπιών» έδωσαν την πρώτη αντανάκλαση της 11ης Σεπτέμβρη στην ελληνική νομοθεσία. Η τροποποίηση του νόμου το 2004 που ενέτασσε  στον ελληνικό νόμο την απόφαση- πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «για την καταπολέμηση του βίαιου ριζοσπαστισμού»[2]. Η περαιτέρω αυστηροποίηση και διεύρυνση του αξιοποίνου  συνοδεύτηκε παρόλα αυτά από ένα άρθρο που προέβλεπε την εξαίρεση των συνδικαλιστικών και εργατικών αγώνων από το νόμο,  για να θωρακιστεί στην κριτική για τις παραπάνω ολοκληρωτικές διατάξεις[3]. Η «επικαιροποίηση» του τρομονόμου το 2010 αφαίρεσε το παραπάνω εδάφιο, διευρύνοντας προκλητικά το στόχαστρο του νόμου.  Φέτος, προβλέπεται και άλλη αναθεώρηση του νόμου, όπου θα τιμωρείται και η «δημόσια πρόκληση για τη διάπραξη τρομοκρατικής πράξης», και θα ανοίξει την πόρτα διάπλατα για φρονηματικές διώξεις. Πάρα πολλά μπορούν να λεχθούν για τον τρομονόμο, αλλά περαιτέρω ανάλυση θα ξέφευγε από τους σκοπούς του παρόντος άρθρου.
           
            Ο ορισμός της τρομοκρατικής δράσης στον τρομονόμο[4], (όπου γίνεται λόγος για σκοπό του δράστη «να εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό ή να εξαναγκάσει παράνομα δημόσια αρχή ή διεθνή οργανισμό να εκτελέσει οποιαδήποτε πράξη ή να απόσχει από αυτήν, ή, τέλος, να βλάψει σοβαρά ή να καταστρέψει τις θεμελιώδεις συνταγματικές, πολιτικές, οικονομικές δομές μιας χώρας ή ενός διεθνούς οργανισμού») είναι το πιο ξεκάθαρο παράδειγμα του τι θεωρείται εχθρός. Από την άλλη ,οι ειδικές ανακριτικές πράξεις επί εγκληματικών οργανώσεων, όπως θεσπίζονται στο άρ. 253Α της Ποινικής Δικονομίας διαμορφώνουν το απώτατο σύνορο της αστυνομικής  παρέμβασης που προβλέπεται από  το νόμο . Η ανακριτική διείσδυση, οι ελεγχόμενες μεταφορές, η άρση του απορρήτου (της αλληλογραφίας και των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων), η καταγραφή δραστηριότητας ή άλλων γεγονότων εκτός κατοικίας με συσκευές ήχου ή εικόνας ή με άλλα ειδικά τεχνικά μέσα και η συσχέτιση ή ο συνδυασμός δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα , είναι οι δυνατότητες που δίνει η δικαστική εξουσία στην αστυνομία για «να παίξει βρόμικα» και να εξουδετερώσει τον εχθρό.

Αν και  ρητά ορίζεται στον νόμο ότι οι πράξεις αυτές διενεργούνται με κάποιες εγγυήσεις «διαφάνειας»,  πρόκειται για πράξεις που, διενεργούμενες στο πλαίσιο μιας «αποδεικτικής καταστάσεως ανάγκης», βρίσκονται σε μια ζώνη σαφώς εκτός των κεκτημένων εγγυήσεων για τον πολίτη που παρείχε ο «ευρωπαϊκός νομικός πολιτισμός». Εύλογα προκύπτει η προσβολή τρίτων αμετόχων στην υπό “καταπολέμηση” εγκληματική δραστηριότητα, αφού η όλα τα παραπάνω αφορούν πολλά παραπάνω άτομα από αυτά που τελικά θα διωχθούν (;). Η μυστικότητα που καλύπτει τις ειδικές ανακριτικές πράξεις, και η δυνατότητα διενέργειάς τους όχι μόνο προς εξιχνίαση  τελεσθέντων εγκλημάτων, αλλά και προς αποτροπήν προαποφασισθέντων εγκλημάτων , ή και όπως έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια και για εκβιασμούς  από την αστυνομία ή από επιχειρηματίες καταδεικνύει τη γκρίζα ζώνη που έχει σχηματιστεί για να κρύψει τις πολεμικές ενέργειες του κράτους. Οι τηλεφωνικές υποκλοπές  δε , παίζουν σημαντικό ρόλο στη νέα κατάσταση, καθώς έχουν γίνει κεντρικό εργαλείο της Αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών . Το νομικό πλαίσιο για την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα δίνει την ευχέρεια για ανατολικογερμανικού εύρους παρακολουθήσεις, με την επίκληση των λόγων «εθνικής ασφάλειας»[5].

Οικονομία: Είμαστε και εδώ σε πόλεμο

            Με βάση τη σπουδαιότητα που έχει αποκτήσει εν μέσω παγκόσμιας κρίσης  η πανόπτευση της ροής του χρήματος, κατέστη αναγκαία η αναβάθμιση του νομικού οπλοστασίου του κράτους και σε αυτόν τον τομέα.  Η ίδρυση της «Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης» , μια «ανεξάρτητη» Αρχή με προϊστάμενο Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου , έφερε στο προσκήνιο μια υπηρεσία με μεγάλες εξουσίες ανακριτικών πράξεων (έρευνα, κατάσχεση κ.α.) ,  η οποία έχει καταστεί υπερόπλο στα χέρια του κράτους, εξειδικευμένο για χρήση σε εχθρούς[6] . Το εξαιρετικά διευρυμένο αξιόποινο του νόμου για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος , που έχει επικριθεί από σύσσωμη τη θεωρία, ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα στην Αρχή να βάλει στο στόχαστρό της τον οποιοδήποτε [7], κατατάσσοντας τον αυθαίρετα σε λίστα «υπόπτων για τρομοκρατία». Τις μέρες που γραφόταν το παρών άρθρο η Αρχή δέσμευσε το επίδομα ανεργίας (300 ευρώ) από λογαριασμό αποφυλακισμένου της 17 Νοέμβρη! Οι κινήσεις της Αρχής βεβαίως δεν υπόκεινται σε κανέναν έλεγχο, καμία προσφυγή και καμία εγγύηση.


Και αφού ο εχθρός συλληφθεί; Το στρατοδικείο του Κορυδαλλού

            Για την τελική εξουδετέρωση του «εχθρού» στο στάδιο της εκδίκασης , το Υπουργείο δικαιοσύνης έχει φροντίσει να εισάγει ειδικό χώρο και τρόπο για όποιον κρίνει «ιδιαίτερα επικίνδυνο» . Με πρώτο πείραμα τη δίκη της 17Ν, στο εσωτερικό των φυλακών Κορυδαλλού, σε ένα παράπηγμα γεμάτο κάμερες και κάθε είδους αστυνομικούς, με κάμερες και μικρόφωνα παντού, οι «εχθροί» δικάζονται σε μια κατάσταση ασφυκτικού πανοπτισμού και σωφρονιστικής αισθητικής, που καμία σχέση δεν έχει με έναν χώρο δικαστηρίου, ενώ καταγράφονται τα στοιχεία ταυτότητας όποιου εισέρχεται στο ακροατήριο. Ο παραδειγματικός χαρακτήρας και τα αστυνομικά ήθη που επιβάλλονται στη διαδικασία στρώνουν το χαλί για τις πολυετείς ποινές που επαπειλούνται για όποιους καθήσουν στο εδώλιο του Κορυδαλλού.

Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση (του ολοκληρωτισμού)
            Το παζλ της ενσωμάτωσης του Ποινικού Δικαίου του Εχθρού  ολοκληρώνεται με την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης (στον ίδιο νόμο με την τροποποίηση του τρομονόμου το 2004). Στην εισαγωγική έκθεση του νόμου διατυπώνεται «η βούληση των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εναρμονίσουν τη νομοθεσία τους και να συντονίσουν τη δράση τους σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να υπάρξει μια ενιαία και ισχυρή ευρωπαϊκή απάντηση στη διεθνή τρομοκρατία»[8].  Ο «τρομοκράτης» λοιπόν –και στον όρο χωράει πια και ο μη βίαιος «ριζοσπάστης» -  αντιμετωπίζεται ως εχθρός, που δεν καλύπτεται από τις κλασικές-παραδοσιακές εγγυήσεις που κατοχυρώνονται στον θεσμό της εκδόσεως· δίπλα στον τρομοκράτη ,βεβαίως, “καίγονται” και όσοι «εχθρεύονται»  με άλλους, οπωσδήποτε λιγότερο καταστροφικούς τρόπους, την κοινωνία. Υπό το πρίσμα αυτό, ακόμη και η έκδοση ημεδαπού αποκτά το νόημά της[9].






Εχθρός, hostis και inimicus

Ο Γερμανός Φιλόσοφος του Δικαίου Carl Schmitt ,στο εκδοθέν εν έτει 1932 έργο του “Der Begriff des Politischen”, έκανε λόγο για εχθρό (τον οποίο διέκρινε από τον φίλο):

«Εχθρός, λοιπόν, δεν είναι ο ανταγωνιστής (Konkurrent) ή ο αντίπαλος (Gegner)
γενικώς. Εχθρός, επίσης, δεν είναι ούτε ο ιδιωτικός αντίπαλος, τον οποίο μισεί
κανείς τρέφοντας απέναντί του αισθήματα μίσους. Εχθρός είναι μόνο ένα, αν μη
τι άλλο ενδεχομένως, δηλαδή σύμφωνα με μια πραγματική δυνατότητα, μαχόμενο σύνολο ανθρώπων, το οποίο αντιπαρατίθεται σε ένα άλλο τέτοιο σύνολο. Εχθρός είναι μόνο ο δημόσιος εχθρός, διότι όλα όσα σχετίζονται με ένα τέτοιο σύνολο ανθρώπων, ιδίως με έναν ολόκληρο λαό, καθίστανται με τον τρόπο αυτόν δημόσια. Εχθρός σημαίνει hostis, όχι inimicus υπό την ευρεία έννοια του όρου∙ πολέμιος, όχι εχθρός.»

            Θέλοντας να αποκρύψει τον πολιτικό χαρακτήρα της θεωρίας του, ο Jakobs αναφέρει:

«Η έννοια του εχθρού κατά τον Schmitt δεν αφορά έναν εγκληματία, αλλά έναν
hostis, έναν άλλον· μέσα στους κόλπους του κράτους τίθεται ζήτημα πολιτικής
αντιπαράθεσης υπό την έννοια του Schmitt, μόνο όταν έχει ξεσπάσει εμφύλι-
ος πόλεμος. Αντιθέτως, ο εχθρός του Ποινικού Δικαίου του Εχθρού είναι ένας
εγκληματίας που εικάζεται ότι ανήκει σε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο είδος, ένας
inimicus. Δεν είναι άλλος, αλλά κάποιος που οφείλει να συμπεριφέρεται ως όμοιος των υπολοίπων, και γι’ αυτόν άλλωστε τον λόγο θα του επιρριφθεί ενοχή κατά
το Ποινικό Δίκαιο, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση του hostis κατά
την έννοια του Schmitt. Εάν, στο πλαίσιο των αναπτύξεών μου, είχα αναφερθεί
στον Carl Schmitt, θα επρόκειτο για μια λίγο-πολύ καταφανώς εσφαλμένη πα-
ραπομπή».
            Κι όμως, το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού τιμωρεί αυστηρότερα ακριβώς για το φρόνημα του εγκληματία, και η υιοθέτηση του ακριβώς εξυπηρετεί την επισημοποίηση και τον καθαγιασμό του «χαμηλής έντασης» εμφυλίου πολέμου που διεξάγεται στο εσωτερικό των Δυτικών κοινωνιών. Στην Ελλάδα είναι μέχρι σήμερα το αντάρτικο πόλης (και το «κοινό» έγκλημα όταν απάγει επιχειρηματίες «εθνικού ενδιαφέροντος»), στην υπόλοιπη Ευρώπη ο κύκλος των εχθρών έχει ήδη διευρυνθεί στους «βίαιους ριζοσπάστες» και σε «παραβατικούς μετανάστες» . Οι εξεγερμένοι του Λονδίνου, οι πολιτικοί κρατούμενοι στην Ελλάδα, οι μετανάστες του Παρισιού, οι αντιφασίστες της Γερμανίας , όλοι όσοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του κοινωνικού ανταγωνισμού γίνονται θύματα του νομικού ολοκληρωτισμού ακριβώς γιατί το παράνομο των πράξεων τους έχει έκδηλα πολιτικό χαρακτήρα. Ο λόγος που οι κοινωνίες έχουν φανεί μέχρι σήμερα αμήχανες σε αυτή την εξέλιξη οφείλεται στην καλλιέργεια της πεποίθησης, ότι η προληπτική τούτη καταστολή αφορά πάντα “τους άλλους” (δηλ. “τους τρομοκράτες ή τους εγκληματίες του οργανωμένου εγκλήματος”) και όχι τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, την οποία υποτίθεται ότι δεν αγγίζουν οι εξωτερικοί περιορισμοί των ελευθεριών που συνοδεύουν το ποινικό δίκαιο της πρόληψης στα συγκεκριμένα πεδία. Στο κοινωνικό εργαστήριο που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες όμως θα φανεί σύντομα το ότι το στόχαστρο διευρύνεται ανάλογα με τις ορέξεις της εξουσίας και τις αντιστάσεις που δέχεται.
Στο άρθρο αυτό αποπειραθήκαμε να σκιαγραφήσουμε τη γκρίζα αυτή ζώνη του Ποινικού Δικαίου του Εχθρού και της εφαρμογής του από το πολιτικό /αστυνομικό/ δικαστικό σύμπλεγμα, που δρα πλέον σαν ενιαία εξουσία.  Η ζώνη αυτή ολοένα και θα επεκτείνεται, όσο θα διευρύνεται και ο κύκλος των ανθρώπων που η εξουσία θέλει να θέσει σε καθεστώς εξαίρεσης.  Απέναντι σε αυτούς τους σχεδιασμούς οφείλουμε να προτάξουμε τη μηδενική ανοχή της αξιοπρέπειας και να πάρουμε στα σοβαρά τις κόκκινες γραμμές που μπορεί ο κοινωνικός ανταγωνισμός να θέσει στα καθεστώτα της Εξαίρεσης.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
·         «Τραγικά διλλήματα στην εποχή του «Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας»: από τη Σανίδα του Καρνεάδη στο Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού» του Κωνσταντίνου Ι. Βαθιώτη, Λέκτορα Ποινικού Δικαίου Νομικής ΔΠΘ
·         «Τρομονόμος και για δίωξη των φρονημάτων», άρθρο του Χρήστου Ζέρβα,Ελευθεροτυπία, 24/12/2010
·         «Ραγδαία αύξηση των υποκλοπών» , άρθρο του  Β. Γ. Λαμπρόπουλου, www.tovima.gr, 31/7/2011



[1] Για παράδειγμα, σε βάρος του ηγέτη ή του ιθύνοντος νοός μιας τρομοκρατικής οργάνωσης επαπειλείται ποινή ήδη κατά την στιγμή που συγκροτεί την οργάνωση ή ενεργοποιείται μέσα σε αυτήν στον Γερμανικό Ποινικό Κώδικα (άρ.129 γερμΠΚ) και στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα  (πρβλ. άρ. 187Α παρ. 5 ελλΠΚ,  «όποιος διευθύνει την κατά την προηγούμενη παράγραφο τρομοκρατική οργάνωση τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών»), δηλαδή ενδεχομένως και χρόνια πριν από την υποθετικά σχεδιαζομένη πράξη.

[2]  Προέβλεπε τη δυνατότητα τρομοκρατικής δράσης ακόμα και από ένα άτομο  (ακόμα και πλημμεληματική) , το διπλασιασμό των ελάχιστων ορίων ποινής, δυνατότητα συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση χωρίς πράξη (μόνο π.χ. με την παροχή πληροφοριών) και πολλές άλλες επιμέρους αλλαγές.
[3]  «Δεν συνιστά τρομοκρατική πράξη κατά την έννοια των προηγούμενων παραγράφων
του άρθρου αυτού η τέλεση ενός ή περισσότερων από τα εγκλήματα των προηγουμένων
παραγράφων αν εκδηλώνεται ως προσπάθεια εγκαθίδρυσης δημοκρατικού πολιτεύματος ή
διαφύλαξης ή αποκατάστασης αυτού ή αποσκοπεί στην άσκηση θεμελιώδους ατομικής,
πολιτικής ή συνδικαλιστικής ελευθερίας ή άλλου δικαιώματος προβλεπόμενου στο Σύνταγμα ή
στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών».


[4] Άρθρο 187Α παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα.
[5] «Για παράδειγμα, οι έρευνες για τη δράση ένοπλων οργανώσεων αντάρτικου πόλης για την απαγωγή του εφοπλιστή κ. Περικλή Παναγόπουλου και για τη δράση νονών της νύχτας έγιναν από την ΕΥΠ για λόγους «εθνικής ασφάλειας», με βάση τον Νόμο 2225 του 1994 και ορισμένες νεότερες τροποποιήσεις του. Ωσάν δηλαδή ένας μπράβος της νύχτας να είναι... κατάσκοπος. Με βάση τον νόμο αυτόν η άδεια για να γίνει η παρακολούθηση δίνεται σχεδόν αυτομάτως με την έκδοση της διάταξης του εισαγγελέα Εφετών, χωρίς να κρίνεται απαραίτητο να δικαιολογείται αναλυτικά ο λόγος της υποκλοπής. Μάλιστα για να επιτευχθεί αυτό βρίσκεται μια... «απλή δικαιολογία»: σε όλες σχεδόν τις συμμορίες συμμετέχουν αλλοδαποί. Έτσι οι αστυνομικοί επικαλούνται ότι οι αλλοδαποί αυτοί αποτελούν κίνδυνο για την εθνική μας ασφάλεια και επιταχύνονται οι διαδικασίες», «Ραγδαία αύξηση των υποκλοπών» , άρθρο του  Β. Γ. Λαμπρόπουλου, www.tovima.gr, 31/7/2011

[6] Ο αγγλοσαξονικός της τίτλος δίνει καλύτερο στίγμα της δουλειάς που καλείται να κάνει η «ανεξάρτητη» αυτή Αρχή: «Financial Intelligence unit»!


[7] Χαρακτηριστικά , η Β΄Μονάδα της Αρχής φέρει τίτλο «Μονάδα Οικονομικών Κυρώσεων κατά Υπόπτων Τρομοκρατίας» και είναι αρμόδια «για τον προσδιορισμό των φυσικών και νομικών προσώπων ή οντοτήτων που σχετίζονται με την τρομοκρατία και τη δέσμευση των περιουσιακών τους στοιχείων».
[8] Οι φόβοι που διατυπώθηκαν από πολλούς επιβεβαιώθηκαν με την πρόσφατη έκδοση της Τουρκάλας συνδικαλίστριας  Gulaferit Unsal στη Γερμανία, η οποία συνελήφθη με πλαστό διαβατήριο στην Ελλάδα και εκκρεμούσε  ένταλμα των Γερμανικών Αρχών για την πολιτική της δράση και συμμετοχή σε πολιτική ομάδα που στην Ελλάδα είναι νόμιμη .
[9] Αποκαλυπτική για την σύνδεση του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Συλλήψεως με το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού είναι η φράση του  καθηγητή Scheffler: «Τους πολίτες μας δεν τους εκδίδουμε, ασφαλώς όμως εκδίδουμε τους “εχθρούς” μας;!»